Drzwi Symboli

Jakże różnią się kościoły koptyjskie, od tych które znamy z naszego kraju. Mniejsze, bardziej mroczne, z ikonostasem i motywem krzyża koptyjskiego, jako głównym elementem dekoracyjnym. Często formy, które wydają nam się jedynie ażurowym ornamentem zawierają głębsze przesłanie - konkretną interpretację. Ich odczytywanie przypomina mi trochę rozszyfrowywanie hieroglifów, tym bardziej że koptyjscy mnichowie są dumni, że są potomkami faraonów (więcej). Oglądając drzwi w klasztorze As-Surijan w Wadi Natrun zwróciliśmy uwagę na symbol swastyki, ale do czasu, kiedy otrzymaliśmy od znajomego Kopta zdjęcie z objaśnieniem poszczególnych symboli nie zdawaliśmy sobie sprawy, że mogą one kryć aż tyle znaczeń ...


Ikonostas w klasztorze As-Surijan w Wadi Natrun

Sześcioskrzydłowe Drzwi Symboli w klasztorze As-Surijan pochodzą z X wieku, a ich symbolikę odnoszącą się do historii chrześcijaństwa należy odczytywać z góry do dołu (patrz zdjęcie poniżej - zdjęcie można powiększyć. Aby łatwiej było sprawdzać poszczególne znaczenia proponuję otworzyć zdjęcie w jednym oknie przeglądarki oraz otworzyć drugie okno z treścią posta.)

1. Wizerunki: Jezusa i Maryji, po ich prawej stronie przedstawiciele kościoła aleksandryjskiego, w tym św. Marka, a po lewej stronie przedstawiciele kościoła aniocheńskiego. Ikony pokazują z jednej strony łączącą wszystkich jedną wiarę, lecz jednocześnie rozłam pomiędzy dwoma kościołami.

2. Harmonijnie przeplatające się równoramienne krzyże wpisane w koło obrazują silną wiarę i jedność Kościoła oraz rozprzestrzenianie się jego nauki w pierwszym etapie ery chrześcijaństwa.

3. Sześć wyraźnie wyodrębnionych krzyży otoczonych kołami stanowi zobrazownie epoki rzymskiej od czasów panowania cesarza Konstantyna i powstawanie wielkich centrów chrześcijaństwa.


Od tego miejsca zaczyna się robić coraz ciekawiej:
4. Obok symbolu krzyża pojawiają się półksiężyce, co symbolizuje pojawienie się islamu. Jeden centralny krzyż podkreśla jedność i siłę wiary Chrystusowej wobec ekspansji nowej religii.

5. Ta część odnosi się do religii chrześcijańskiej jeszcze przed narodzeniem się islamu. Swastyka, czyli krzyż z pozaginanymi ramionami, jest symbolem powstawania i szerzenia się herezji.

6. Krzyży jest coraz więcej i stają się coraz mniejsze, giną w sieci kół i kwadratów – religia ulega osłabieniu i coraz większym podziałom doktrynalnym.

7. Zapowiedź wydarzeń Końca Świata i pojawienie się znaku Bożego na niebie w dniach ostatecznych – równoramienny krzyż stanowi wyraźne centrum i wraz z powstałą wokół niego aurą obrazuje ponowną jedność Chrześcijan i ich zmartwychstanie.

Mnie to bardzo zaintrygowało. Jeżeli doczytaliście do tego miejsca sprawdzając symbole na zdjęciu, to znaczy, że czasami warto się trochę potrudzić ;)

Pogłębiona interpretacja powyższych symboli znajduje się w książce Izy Smolińskiej „Symbolika krzyża w arabskojęzycznej literaturze i obrzędowości Koptów”.

* * *
Przeczytaj także:
Potomkowie faraonów
Koptyjski krzyż
Koptyjskie miejsca w Egipcie cz.1 cz.2 cz.3